گوگل پلی به عنوان اصلی‌ترین مرجع برای جستجو، کسب اطلاعات و نصب برنامه‌های اندروید شناخته می‌شود که همانطور توسط خود گوگل، سازنده سیستم عامل اندروید، تولید شده و در اختیار کاربران قرار گرفته است. این برنامه به دلیل نصب پیش‌فرض بر روی سیستم عامل اندروید، میلیون‌ها مخاطب دارد و به همین جهت حفاظت از برنامه‌هایی که این مخاطبان بر روی تلفن هوشمند خود نصب می‌کنند، یکی از وظایف این مارکت است. اما با توجه به عملکرد و سابقه شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری، بار‌ها شاهد آن بودیم که سیاست‌‌های خاص و پشت پرده مدیران این شرکت‌ها، به وظایف و خط مشی تعیین شده توسط خود آن‌ها و حریم خصوصی کاربرانشان ترجیح داده شده است. برای نمونه می‌توان به اتفاقات اخیر رخ داده و حذف دو پوسته تلگرام طلایی و هاتگرام از گوگل‌پلی اشاره کرد.
تغییر موضع ناگهانی گوگل‌پلی
گوگل‌پلی طی سالیان اخیر مواضع مختلفی نسبت به برنامه‌های ایرانی داشته و اقدامات بحث‌برانگیزی در مورد این برنامه‌ها انجام داده است. عدم اجازه دسترسی کاربران ایرانی و تحریم برنامه‌های ایرانی و سپس برداشتن این موانع در سال‌های گذشته نشان دهنده آن است که گوگل در مارکت خود نیز به دنبال سودجویی است و هر زمان که منفعت این سرویس ایجاب کند، تصمیمی به دلخواه گرفته می‌شود.
دو پوسته تلگرام طلایی و هاتگرام نزدیک به یک سال است که به طور فراگیر در اختیار کاربران بوده و کاربران زیادی در ایران از آن‌ها استفاده می‌کنند، نزدیک به ۱۰ روز پیش گوگل‌پلی در اقدامی ناگهانی تصمیم به حذف این دو پوسته گرفت و دلیل این اقدام را جاسوسی بودن آن‌ها نامید، نکته جالب آن است که در طول این مدت از نظر گوگل، مشکلی متوجه این دو برنامه نبوده، اما حال به یکباره جاسوسی شناخته شده‌اند!
نقض قوانین گوگل پلی توسط خود این مارکت
گوگل‌پلی دارای یک سپر امنیتی است که به ادعای این مارکت وظیفه محافظت کاربران از برنامه‌های مخرب را دارد، این سپر امنیتی در زمانی که برنامه‌ای را مخرب تشخیص دهد، در ابتدا به صورت اعلان به مالک گوشی خبر داده و سپس آن را مسدود می‌کند و در برخی موارد نیز به صورت خودکار برنامه را از روی تلفن هوشمند حذف می‌نماید. امکان غیرفعال شدن این قابلیت برای همه کاربران وجود دارد، در این حالت همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، گوگل‌پلی ادعا می‌کند که دیگر به برنامه‌های روی تلفن هوشمند کاری ندارد و تنها برنامه‌های مضر شناخته شده در سرویس گوگل‌پلی را شناسایی و غیرفعال می‌کند.
اما گوگل در چند روز گذشته برای کاربران ایرانی خود به این ادعا پایبند نبوده و دسترسی کاربران به این بخش را مسدود کرده است، این مارکت در ابتدا به صورتی ناگهانی پوسته‌های طلاگرام و هاتگرام را جاسوسی شناخته و در ادامه سپرامنیتی گوگل‌پلی این دو برنامه را از روی تلفن هوشمند تمامی کاربران ایرانی حذف کرد. طبق قوانین گوگل‌پلی با غیرفعال کردن سپر امنیتی می‌توان دوباره برنامه مورد نظر را از منبعی دیگر نصب کرد، به همین جهت تعداد زیادی از کاربران سپر امنیتی گوگل‌پلی را غیرفعال کرده و مجددا تلگرام طلایی و یا هاتگرام را نصب کردند، اما بعد از گذشت مدتی علی‌رغم غیرفعال بودن سپر امنیتی این برنامه، مجددا دو پوسته مذکور از روی تلفن هوشمند کاربران پاک شد. گوگل با این کار به طور واضح قوانین خود را نقض کرده است، اصرار عجیب این مارکت به حذف شدن این دو برنامه حتی در زمان غیرفعال بودن سپر امنیتی موضوعی عجیب است.
مسدود کردن دسترسی کاربران به تنظیمات سپر امنیتی
اما ماجرای گوگل پلی و دو پوسته تلگرام طلایی و هاتگرام به اینجا ختم نمی‌شود، بسیاری از کاربران پس از حذف دوباره این پوسته توسط سپر امنیتی گول پلی به تنظیمات این برنامه بازگشتند تا مجددا سپر امنیتی گوگل را غیرفعال کنند، اما با تصویر زیر مواجه شدند. گوگل دسترسی این کاربران به تنظیمات سپر امنیتی گوگل پلی را مسدود کرده است. بر این اساس کاربر حقی ندارد تا خود در مورد برنامه‌های نصب شده بر روی تلفن هوشمند خود تصمیم‌گیری کند و سپر امنیتی گوگل‌پلی نیز می‌تواند هر برنامه دلخواهی را از روی گوشی کاربر پاک کند، در این مورد دو پوسته تلگرام طلایی و هاتگرام از روی گوشی کاربران بالاجبار حذف شده و اگر نصب شوند، دوباره حذف خواهند شد. این آزادی برای کاربران فراهم است تا بتوانند با غیرفعال کردن سپر امنیتی گوگل‌پلی از حذف هر برنامه‌ای جلوگیری کنند، اما کاربران ایرانی در این مورد خاص استثنا بوده و قادر به جلوگیری از پاک شدن دو پوسته تلگرام نیستند.
گوگل با این‌کار خود نشان داده که مشکلش امنیت کاربران نبوده و به هر بهانه‌ای در تلاش است تا کاربران ایرانی این دو پوسته را بر روی تلفن خود نداشته باشند. پس از فیلتر تلگرام، کاربران بسیار زیادی استفاده از این برنامه را کنار گذاشته و به پیام‌رسان‌های ایرانی یا پوسته‌های تلگرام طلایی و هاتگرام روی آوردند، حال مشخص نیست گوگل چرا بر روی این دو پوسته پرطرفدار ایرانی حساس شده و به هر طریقی قصد پاک‌کردن آن از روی گوشی کاربران را دارد.
سپر امنیتی گوگل‌پلی همیشه اینقدر دقیق نیست
جالب است بدانید سپر امنیت گوگل‌پلی که حال اینگونه پیگیر حذف تلگرام طلایی و هاتگرام است، ضعف‌های زیادی داشته و نمی‌تواند بسیاری از برنامه‌های مخرب را حتی بر روی خود این سرویس شناسایی و پاک نماید.
در سال ۲۰۱۸ نشریه معتبر واشینگتن پست در مقاله‌ای اعلام کرد که بسیاری از برنامه‌های مخصوص کودکان در گوگل‌پلی، دارای دسترسی‌های غیرمجازی هستند و اطلاعات شخصی کودکان را ذخیره می‌کنند. (تصویر بالا) همچنین ۶ ماه پیش اعلام شد که نزدیک به نیم میلیون برنامه گوگل‌پلی دارای بدافزارهای مخرب هستند که با نصب آن‌ها وارد دستگاه هوشمند کاربران می‌شوند، مطالعات اخیر نشان داده که حتی برخی برنامه‌های مشهور و با تعداد نصب بالا نیز به بدافزار‌ها مجهز شده‌اند. (تصویر پایین)
با این تفاسیر وجود بدافزارهای مختلف بر روی گوگل پلی به اثبات رسیده و حال سپر امنیتی گوگل‌پلی به جای حذف آن برنامه‌ها، حتی در حالت غیرفعال هم پوسته‌های تلگرام را از روی تلفن هوشمند کاربران ایرانی پاک می‌کند تا کاربران دوباره به استفاده از نسخه اصلی این پیام‌رسان روی بیاورند. همچنین زمانی که کاربران خواهان غیرفعال نمودن مجدد این قابلیت هستند، از ورود آن‌ها به صفحه تنظیمات سپرامنیتی جلوگیری شده و مجبور می‌شوند هر عملی که این سپرامنیتی انجام می‌دهد را بپذیرند و در اصل قدرت انتخابی ندارند.
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان