افزایش ناگهانی و سرسام‌آور ارزش بازار ارزهای رمزنگاری شده که سال گذشته‌ی میلادی رخ داد، فناوری بلاک چین را به مرکز اکوسیستم مالی جهان پرتاب کرد. این اتفاق باعث شد تا گروه‌های مختلف اعم از قانون‌گذاران، نوآوران و حتی سودجوها به این بازار وارد شوند. اوج گرفتن فناوری بلاک‌چین و محصولات وابسته به آن، این تفکر را در عموم ایجاد کرد که تقریبا همه‌چیز را می‌توان به‌صورت غیرمتمرکز ارائه کرد و تنها پیش‌نیاز برای این کار، ساخت و تامین سرمایه‌ی پلتفرم‌های بلاک‌چین است.
در نتیجه‌ی تمام اتفاقات بالا، سالی پر از عرضه‌ی اولیه‌ی سکه (ICO) شروع شد. مجموع سکه‌های عرضه شده با این روش، سرمایه‌ای حدود ۵.۶ میلیارد دلار را جذب کردند که نسبت به ۲۴۰ میلیون دلار سال قبل، جهشی عظیم بود. در این میان، نبود قانون‌گذاری کافی در کنار تمایل دیوانه‌وار مردم برای حضور در این اکوسیستم، عرضه‌ی بیش از ۹۰۰ سکه‌ی مستقل را در پی داشت که برخی از آنها موفق شده و بسیاری دیگر، تنها با هدف کلاهبرداری ایجاد شدند.
ICO در تعریف ساده نوعی جذب سرمایه به‌صورت کراودفاندینگ است که استارتاپ مورد نظر، به‌جای فروش سهام، سکه‌هایی را با ارزش اولیه به علاقه‌مندان خود عرضه کرده و سرمایه جذب می‌کند. این سکه‌ها در صورت موفقیت استارتاپ با افزایش ارزش روبرو می‌شوند. در بسیاری از استارتاپ‌های این نوع، خود این سکه‌ها به‌عنوان ارزهای تبادل کالا و خدمات استفاده می‌شوند.
در ادامه‌ی این مطلب زومیت، نگاهی کلی به وضعیت کنونی اکوسیستم ICO، وضعیت قانون‌گذاری در آن و نگاهی به آینده‌ی این نوع از جذب سرمایه در دنیای فناوری خواهیم داشت.
پایانی بر دوران سنتی
در نتیجه‌ی توسعه‌ی بسیار سریع سرمایه‌گذاری بر اساس پلتفرم‌های بلاک‌چین، تعدادی پلتفرم بسیار موفق مانند نئو، استورج و اتریوم پدید آمدند. البته سرعت بالای ورود این سکه‌های اولیه به بازار بین‌المللی ارزهای رمزنگاری شده به حدی زیاد بود که قانون‌گذاران از آن عقب ماندند. آنها نتوانستند چهارجوب‌های قانون‌مند و منحصر به‌فرد برای حمایت از سرمایه‌گذاران در این سیستم‌ها تدوین کنند.
نبود سیستم‌های نظارتی کافی در اکوسیستم آی‌سی‌او باعث شد تا مقامات قانون‌گذار در سرتاسر جهان، اقداماتی سریع و بسیار جدی در مقابل این سیستم‌ها انجام دهند. به‌عنوان مثال دولت‌های کره‌ی جنوبی و چین، پس از اطمینان از وجود کلاهبرداری در این سیستم‌ها، آنها را به‌طور کلی ممنوع کردند. به‌هرحال باوجود تمامی این اتفاق‌ها و نگرانی‌های موجود در مورد این اکوسیستم، آی‌سی‌اوها تاکنون در سال ۲۰۱۸ حدود ۶.۳ میلیارد دلار سرمایه جمع کرده‌اند.
موسسه‌ی آماری TokenData اعلام کرده که حدود ۴۶ درصد از سکه‌های عرضه شده در سال ۲۰۱۷ با شکست روبرو شده‌اند. دلایل شکست این استارتاپ‌ها و سکه‌هایشان نیز موارد مختلف اعم از شرایط اقتصادی، کلاهبرداری و مشکلات توسعه‌ی پلتفرم بوده است. به‌هرحال با توجه به آمارهای کنونی و اتفاقات در حال جریان در این اکوسیستم، به نظر می‌رسد فرصت کارآفرینان برای جذب میلیون‌ها دلار سرمایه، بدون هیچ قانون‌گذاری خاص، در حال از بین رفتن باشد.
خطر کلاهبرداری
شرکت مشاوره‌ای SATIS در ماه جولای گزارشی منتشر کرد که در آن، خبر از کلاهبرداری‌های بزرگ در صنعت ICO داد. علاوه بر آن وال استریت ژورنال نیز در گزارشی، ۲۰ درصد از آیکوها را ذاتا کلاهبرداری دانست. به‌هرحال SATIS معتقد است حدود ۸۰ درصد از ICOها را می‌توان در دسته‌ی کلاهبرداری قرار داد. تنها در سال ۲۰۱۸، کلاهبرداری‌های این حوضه، خسارتی در حدود نیم میلیارد دلار به سرمایه‌گذاران وارد کرده است.
کلاهبرداری اینترنتی
به‌عنوان مثال پلتفرم رمزارزی ویتنمامی Modern Tech ارزی با نام Pincoin معرفی کرد که در ماه آوریل، حدود ۶۶۰ میلیون دلار سرمایه‌ی کاربران را به سرقت برد. در مثالی دیگر، شرکت ACChain به‌صورت ناگهانی دفاتر خود را خالی کرده و ۶۰ میلیون دلار از سرمایه‌های سرمایه‌گذاران را ناپدید کرد. این مثال‌ها همگی باعث افزایش نگرانی سرمایه‌گذاران و جلب توجه بیشتر قانون‌گذاران به این اکوسیستم شده است. در نهایت به نظر می‌رسد نوع جذب سرمایه‌ی ICO که در سال ۲۰۱۷ شاهد آن بودیم، به مرور در حال از بین رفتن است.
به‌نظر می‌رسد آخرین میخ تابوت ICOهای کلاهبردار به دست قانون‌گذاران کوبیده شود. تغییرات در دست انجام در بخش‌های تنظیم مقررات، معانی سهام و آن‌چه دارایی قابل تبادل خوانده می‌شود را تغییر می‌دهد. در نتیجه اکوسیستم ICO بیش از پیش در معرض بازرسی ناظران مالی جهانی قرار خواهد گرفت. کارشناسان معتقدند این تغییرات برای بهبود عملکرد اکوسیستم اجباری است.
مدل هسته‌ای ICO بر این اساس است که همکاری و حضور در بازار ایده‌ها را برای همه‌ی افراد و در هر جای جهان فراهم می‌کند. به بیان دیگر، این مدل، دسترسی به سرمایه‌ی مورد نیاز برای رشد را دموکراتیزه می‌کند. در این مدل، نیازی به تامین مجوزهای سنتی دشوار، شبیه آن‌چه در عرضه‌ی عمومی سهام (ipo) می‌بینیم، نیست. البته، نظارت کلی برای حفظ دارایی سرمایه‌گذاران، الزامی است.
اساس تنظیم مقررات در بخش سکه‌های سرمایه‌گذاری، آنها را به دو بخش تقسیم می‌کند. توکن‌های ابزاری یا Utility که دسترسی سرمایه‌گذاران به محصولات آینده‌ی شرکت را ممکن می‌کنند؛ و توکن‌های دارایی یا Security که به‌عنوان مالکیت یک دارایی شناخته می‌شوند و به‌نوعی با سهام یا اوراق قرضه‌ی سنتی برابر هستند. به‌نظر می‌رسد مقامات قانون‌گذاری در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا، تعریف دوم را برای این نوع از سکه‌ها مناسب‌تر می‌دانند. به بیان دیگر آنها کل ICOها را نوعی سهام یا اوراق قرضه می‌دانند.
اگر قانون‌گذاران اکنون به این سیستم وارد نشوند، این احتمال وجود دارد که در آینده‌ی نزدیک، برخوردهایی جدی‌تر با این مسائل داشته و حتی فعالیت کلی در آن را بسیار محدود کنند. در واقع آنها دیگر تحمل رفتارهای بی‌قانون حاضر در این اکوسیستم را ندارند.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) فعالیت‌هایی جدی برای تنظیم مقررات در این بازار داشته است. آنها ارزهای رمزنگاری شده مانند اتریوم و بیت کوین را که دارای مرکز مدیریت ثابت نیستند، به‌عنوان اوراق سرمایه‌گذاری دسته‌بندی نمی‌کنند. در عوض توکن‌هایی که به‌صورت عمومی فروخته شده و مانند سرمایه‌گذاری عمل می‌کنن، نوعی اوراق سرمایه‌گذاری هستند.
در نهایت به این نتیجه می‌رسیم که اگر جذب سرمایه برای رشد، مد نظر کارآفرینان باشد، تغییر اساسی ساختار و اجرای ICOها، الزامی است.
آینده‌ی ICO
پاسخ رگولاتوری‌ها در برابر تهدیدهای ایجاد شده به‌خاطر عرضه‌ی سنتی ICO در سال‌های گذشته، قطعا تغییراتی را در این اکوسیستم در پی داشت. اما قانون‌گذاران تنها عاملان تاثیرگذار بر تحول در این سیستم نیستند. تنظیم مقررات به‌صورت داخلی در خود جامعه‌ی ارزهای رمزنگاری شده، به‌صورت جدی روی شکل‌گیری آینده‌ی این توکن‌ها تاثر می‌گذارد. به بیان دیگر، خود سیستم، توکن‌های ناپایدار و غیرمفید را به‌مرور حذف خواهد کرده و تکاملی به سبک تکامل داروینی خواهد داشت.
در آینده، عرضه‌ی اولیه‌ی توکن به دو صورت در اکوسیستم بلاک‌چین انجام می‌شود و هر کدام، بخش‌های مخصوص به خود را پوشش می‌دهند. بخش اول، عرضه‌ی توکن به‌صورتی شبیه به اوراق قرضه است و بخش دوم، DAICO نام دارد.
عرضه‌ی توکن به‌صورت اوراق قرضه با نام STO شناخته خواهد شد و مشکل اصلی جذب سرمایه در حوزه‌ی بلاک‌چین را حل خواهد کرد. این نوع از عرضه‌ی توکن به‌جای مقابله با قوانین، با آنها همکاری می‌کند. در این روش، دیگر توکن‌های سرمایه‌گذاری با پوشش توکن‌های ابزاری عرضه نخواهند شد و امنیت قانون‌گذاری به‌همراه اعتماد سرمایه‌گذاران را در پی خواهند داشت.
روش دیگر که DAICO نام دارد توسط هم‌بنیان‌گذار اتریوم یعنی ویتالیک بوترین پیشنهاد شده و با تمرکز کمتر روی قانون‌گذاری، در صدد کاهش ریسک‌ها و پیچیدگی‌های ICO است. در این روش، مفهوم یک سازمان غیرمتمرکز اتوماتیک با مفهوم ICO ترکیب می‌شود. این روش به تیم‌های توسعه امکان می‌دهد که قراردادی هوشمند بر اساس مشارکت کاربران اجرا کنند.
فرآیند DAICO، سرمایه‌گذاری را به‌صورت قرارداد هوشمند اجرا می‌کند که از اتر (ارز سیستم اتریوم) برای پیاده‌سازی، تایید و حتی رای‌گیری در مورد سیستم مورد نظر استفاده می‌کند. در واقع در این سیستم، جذب سرمایه محدود است و سرمایه‌گذاران که اینجا رای‌دهندگان نام دارند، در دوره‌های زمانی مشخص، مقدار محدودی سرمایه به تیم تزریق می‌کنند. پس از مدتی تیم توسعه‌دهنده باید اثبات کند که توانایی انجام وظایف مشخص پروژه، با سرمایه‌ی دریافت شده در مراحل قبلی را دارد. در این میان اگر سرمایه‌گذاران از روند پیشرفت پروژه راضی نباشند، می‌توانند به طور کلی از آن خارج شده و در صورت رای اکثریت حتی DAICO را تعطیل کنند.
تحول مدل ICO
دو مدل گفته شده در بخش قبلی توانایی برطرف کردن اشکالات سیستم سنتی را دارند. ا زطرفی شاید صنعت رو به رشد رمزارزها، ICO را به‌طور کلی حذف کرده و پلتفرم‌های بلاک‌چینی جدیدی عرضه کند. به‌عنوان مثال شرکت انگلیسی Bullhound به‌عنوان یک شرکت مشاوره‌ی مالی پیش‌بینی می‌کند که پایان دوران ICO نزدیک است و کارآفرینان صنعت بلاک‌چین، Airdrop را شیوه‌ای مفیدتر می‌دانند. در این شیوه، تعداد زیادی سکه به‌صورت رایگان بین دارندگان کیف پول ارزهای رمزنگاری شده پخش می‌شود که در نتیجه‌ی آن، شهرت سکه و شرکت پشتیبانی کننده از آن افزایش می‌یابد. در نهایت تبادل این سکه‌ها و تمایل به خرید بیشتر آنها، کارآفرینان را به سرمایه‌ی مورد نظر می‌رساند.
ممکن است مدل کنونی ICO در آینده‌ی نزدیک از بین برود. اما فراموش نکنید که بلاک‌چین همیشه به سمت تکامل بوده و تغییرات انقلابی نداشته است. نکته‌ی قابل توجه این است که تا زمان وجود ارزهای غیر متمرکز، جذب سرمایه‌ی غیرمتمرکز نیز ادامه خواهد داشت. در نهایت، ICO نیز مانند فناوری است که در پشت آن قرار دارد (بلاک‌چین). صرف‌نظر از شکل و روش اجرایی، این فناوری آمده تا آینده‌ی جهان را شکل دهد.
زومیت